Μαστοδυνία

Μαστοδυνία

Ως μαστοδυνία εννοούμε τον πόνο του μαστού. Σε ποσοστό μέχρι και 70% των γυναικών αναφέρουν πως έχουν βιώσει στη ζωή τους πόνο του μαστού. Η μαστοδυνία είναι πιο συχνή στις μεγαλύτερες ηλικίες, σε μεγαλύτερα στήθη και στις γυναίκες χωρίς σωματική δραστηριότητα.

Το 35% των γυναικών αυτών, αναφέρει ότι επιδρά αρνητικά στην ποιότητα του ύπνου τους και το 41% αναφέρει αρνητική επίδραση στη σεξουαλικότητα. Το 10% των γυναικών αναφέρει ότι πάσχει από μαστοδυνία για τουλάχιστον το ήμισυ της ζωής τους. Η μαστοδυνία σαν σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού είναι πολύ σπάνιο (0.5–3.2 % των περιπτώσεων).

Υπάρχουν 3 μορφές μαστοδυνίας:

• Κυκλο-εξαρτώμενη

Είναι η πιο συχνή μαστοδυνία (75% των περιπτώσεων). Οι πόνοι είναι διάχυτοι, συνήθως και στις δύο πλευρές και εκδηλώνονται σαν τσούξιμο, κάψιμο, σφίξιμο, τράβηγμα. Οι πόνοι αυτοί αφορούν συνήθως τα άνω έξω τεταρτημόρια του στήθους και μπορούν να φτάσουν μέχρι τα άνω άκρα. Οι πόνοι εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του δεύτερου τμήματος της περιόδου.

Η ακραία της μορφή είναι η ινοκυστική μαστοπάθεια, μια ινώδης μεταβολή του μαζικού αδένα με μίκρο- και μακροκύστεις, που οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές. Τα αντισυλληπτικά χάπια αλλά και οι ορμόνες μπορούν να προκαλέσουν μαστοδυνία, όπως επίσης τα αντιυπερτασικά και αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Η ευρύτερα αποδεκτή θεωρία αιτιολόγησης της μασταλγίας είναι αυτή του ορμονικού ανισοζυγίου που συνήθως οφείλεται σε σχετική υπεροιστρογοναιμία.

Η θεραπεία είναι εμπειρική και χαρακτηρίζεται από διαβάθμιση των παρεμβάσεων. Υπάρχουν ορμονικές και μη ορμονικές θεραπείες. Στη δεύτερη περίπτωση είναι η χρήση πιο σφιχτών σουτιέν, που ίσως χρειάζεται να φοριούνται και τη νύχτα και ανήκουν στην πρώιμη αντιμετώπιση της μαστοδυνίας. Η τοπική ψύξη, κυρίως κατά το πρήξιμο πριν από την έμμηνο ρήση μπορεί να έχει ανακουφιστικό αποτέλεσμα. Επίσης, χρησιμοποιούνται τοπικά αλλά και συστημικά αναλγητικές ουσίες.

Ο ρόλος της δίαιτας (δίαιτα με μειωμένα λίπη) και του τρόπου ζωής (μικρότερη κατανάλωση καφεΐνης και νικοτίνης) είναι συζητήσιμος ως προς την αποτελεσματικότητα, καθώς μελέτες δεν έχουν δείξει σταθερά πλεονέκτημα. Ωστόσο, σε μεμονωμένες περιπτώσεις έχουν βοηθήσει. Η χρήση φυτικών φαρμάκων (όπως το vitex agnus kastus) μπορεί να παράξει καλά αποτελέσματα, όπως και η ορμονική θεραπεία που αποσκοπεί σε μείωση των οιστρογόνων και αύξηση της προγεστερόνης (τοπική λήψη). Σε δύσκολες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί η χρήση δαναζόλης ή ταμοξιφένης.

• Μη κυκλο-εξαρτώμενη

Συναντάται στο 20-25% των περιπτώσεων. Χαρακτηριστικοί είναι οι πόνοι σε μία πλευρά. Οι πόνοι μπορεί να είναι διαλείποντες ή σταθεροί. Οι αιτίες είναι συνήθως οργανικές: μαστίτιδα, ουλή, τραύμα του στήθους, αιμάτωμα, καλοήθεις όγκοι, κύστεις και σπάνια, καρκίνωμα του μαστού. Η υπερπλασία του μαστού και το πτωτικό στήθος μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μαστοδυνία.

Εάν μπορεί να εντοπιστεί ο πόνος και υπάρχει κάποιο εύρημα στις απεικονιστικές εξετάσεις, τότε είναι εφικτή και ανάλογη η θεραπεία: οι όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν και οι κύστεις να παρακεντηθούν. Σε περίπτωση μαστίτιδας ή αποστήματος, πρέπει να ακολουθηθεί αντιβιοτική θεραπεία και ίσως χειρουργείο για την αφαίρεση του αποστήματος.

• Μαστοδυνία με αιτίες εκτός μαστού

Οι πόνοι που έχουν την αιτία τους εκτός μαστού αποτελούν μειονότητα (περίπου 5%). Συνήθως είναι πόνοι που επικεντρώνονται στο πλάγιο τμήμα του θώρακα ή κοντά στο στέρνο. Η αιτία μπορεί να είναι ρευματολογικές ή μυοσκελετικές παθήσεις, (π.χ. πόνος στην περιοχή του μείζονος θωρακικού μυός, πλευροχονδρίτιδες, το σύνδρομο Tietze με πόνους μεταξύ των πλευρών και του στέρνου), μεσοπλεύριες νευραλγίες (π.χ νευραλγίες μεταξύ των πλευρών), το αυχενικό σύνδρομο, όπως και καρδιοπάθειες. Η διαφορική διάγνωση στην περίπτωση αυτή μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη.