ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να είναι κληρονομικός (περίπου το 10% των καρκίνων του μαστού). Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των συγγενών με καρκίνο του μαστού ή και καρκίνο των ωοθηκών, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα η αιτία να είναι η μετάλλαξη συγκεκριμένων γονιδίων . Υπάρχουν πολλά γονίδια των οποίων η μετάλλαξη μπορεί να οδηγήσει στον καρκίνο του μαστού, αλλά τα πιο σημαντικά είναι:
Από τις δέκα γυναίκες με γονιδιακή μετάλλαξη στο BRCA1, θα αρρωστήσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους οι εφτά και η πιθανότητα να νοσήσουν μέχρι το 80ο έτος της ηλικίας τους είναι 72%. Όταν ο καρκίνος του μαστού δεν είναι κληρονομικός, ο μέσος όρος ηλικίας κατά τη διάγνωση είναι τα 63 χρόνια. Στις γυναίκες που έχουν γονιδιακή μετάλλαξη του BRCA1, η ηλικία κατεβαίνει στα 44 χρόνια, ενώ ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού διαγιγνώσκεται και σε γυναίκες με ηλικία μεταξύ 26-28 χρόνων. Η πιθανότητα σε ασθενείς με BRCA2 μεταλλάξεις, να αρρωστήσουν κατά της διάρκεια της ζωής τους είναι 69% και η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση της ασθένειας είναι 47,5 έτη (συγκριτικά, σε γυναίκες που δεν έχουν κληρονομικό καρκίνο, η πιθανότητα ασθένειας του καρκίνου του μαστού είναι 12%).
Οι άνδρες έχουν σαφώς λιγότερη πιθανότητα να αρρωστήσουν από καρκίνο του μαστού (0.11%), αλλά όταν υπάρχει μετάλλαξη του BRCA1, η πιθανότητα αυξάνεται σε 1-5 % και σε περίπτωση BRCA2 μετάλλαξης, 5-9%.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζει η ασθενής είναι πως, όταν υπάρχουν BRCA1 και BRCΑ2 μεταλλάξεις αυξάνεται και η πιθανότητα του κληρονομικού καρκίνου των ωοθηκών. Σήμερα υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 20% αυτής της ασθένειας έχει σαν αιτία μεταλλάξεις γονιδίων οι οποίες κληρονομούνται. Η μετάλλαξη του BRCA1 οδηγεί σε καρκίνο των ωοθηκών στο 44-55% των περιπτώσεων. Το ανάλογο ποσοστό σε μεταλλάξεις του BRCA2 είναι 15-20% (για σύγκριση, σε γυναίκες που δεν έχουν κληρονομικό καρκίνο, η πιθανότητα ασθένειας από καρκίνο των ωοθηκών είναι 1,2%).
Οι γυναίκες οι οποίες έχουν μεταλλάξεις των BRCA1 και BRCA2, έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού και στο αντίθετο/ετερόπλευρο στήθος ακόμη και χρόνια μετά την πρώτη διάγνωση. Υπολογίζεται ότι 20 χρόνια μετά την πρώτη διάγνωση του καρκίνου, το 40% των γυναικών με BRCA1 και το 26% των γυναικών με BRCA2 μετάλλαξη, θα εμφανίσουν καρκίνο του μαστού και στο άλλο στήθος. επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι οι μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2 συνδέονται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος και του προστάτη.
Άτομα που ανήκουν σε οικογένειες, είτε από μητέρα είτε από πατέρα όπου υπάρχουν :
Υπάρχουν πολλά τεστ για τη διάγνωση του κληρονομικού καρκίνου του μαστού. Υπάρχουν τεστ με τα οποία μπορεί να γίνει η διάγνωση των μεταλλάξεων μόνο του BRCA1 και BRCA2 γονιδίου, τα οποία έχουν βρεθεί σε άλλα μέλη της οικογένειας. Υπάρχουντεστ, με τα οποία ψάχνουν διάγνωση μεταλλάξεων και στα δύο γονίδια. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πάνω από πέντε χιλιάδες γνωστές μεταλλάξεις των BRCA1 και BRCA2 γονιδίων.
Σαν τεστ υπάρχει επίσης το multigene panel testing, με το οποίο γίνεται διάγνωση και άλλων γονιδίων, που συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης ΄κληρονομικού καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, μέσα στα οποία είναι το BRCA1 και το BRCA2. Για αυτά τα γονίδια χρησιμοποιείται το γενετικό υλικό του ανθρώπου, δηλαδή το DNA, το οποίο συλλέγεται ή από το αίμα ή από το σάλιο. Το δείγμα στέλνεται κατόπιν για ανάλυση στο εργαστήριο. Τα αποτελέσματα είναι συνήθως έτοιμα μετά από ένα μήνα.
Ένα θετικό τεστ έχει συνέπειες και για τα μέλη της οικογένειας αλλά και για τις επόμενες γενιές. Οι γυναίκες και οι άντρες που έχουν BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη, ανεξάρτητα με το αν θα αναπτύξουν κληρονομικό καρκίνο οι ίδιοι, μπορούν να μεταδώσουν την μετάλλαξη στους γιούς και στις κόρες τους. Κάθε παιδί έχει 50% πιθανότητα να έχει δεχτεί την μετάλλαξη του γονέα. Αν ένα άτομο έχει θετικό τεστ, αυτό σημαίνει ότι και τα αδέρφια του έχουν 50% πιθανότητα να έχουν κληρονομήσει αυτή τη μετάλλαξη.
Αν ένα συγγενικό πρόσωπο πρώτου ή δευτέρου βαθμού ενός ατόμου έχει κάνει το τεστ και είναι γνωστό ότι έχει BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη, ενώ το άτομο έχει αρνητικό τεστ, τότε αυτό σημαίνει ότι το άτομο αυτό δεν έχει τη μετάλλαξη και δεν μπορεί να κληροδοτήσει μεταλλαγμένα γονίδια στα παιδιά του. Η πιθανότητα να αναπτύξει αυτό το άτομο κληρονομικό καρκίνο, για παράδειγμα του μαστού, είναι η ίδια όπως στον υπόλοιπο πληθυσμό (12% για τον καρκίνο του μαστού).
Αν το άτομο που έκανε το τεστ, έχει ιστορικό κληρονομικού καρκίνου του μαστού στην οικογένεια και το τεστ βγήκε αρνητικό, τότε θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν και άλλες πιθανότητες. Μπορεί για παράδειγμα οι μεταλλάξεις των BRCA1/ BRCA2 αυτού του ατόμου να μην έχουν ακόμα περιγραφεί και έτσι να μην είναι γνωστές.
Μπορεί οι μεταλλάξεις αυτές να έχουν περιγραφεί αλλά να μην έχουν ακόμα καθιερωθεί σαν επιζήμιες. Επομένως είναι δυνατόν ένα άτομο με αρνητικό τεστ να έχει κάποιο είδος μετάλλαξης που ακόμα δεν έχει περιγραφεί. επίσης, είναι πιθανό το τεστ που έγινε να μην διαγιγνώσκει τις μεταλλάξεις που έχει αυτό το άτομο. Αυτές οι πιθανότητες θα πρέπει να συζητηθούν κατά τη γενετική συμβουλευτική.
Το οικογενειακό ιστορικό αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στον κληρονομικό καρκίνο του μαστού. Αν κάποιος έχει στην οικογένειά του προσφάτως διαγνωσμένα κρούσματα καρκίνου του μαστού ή υψηλό ποσοστό καρκίνου του μαστού σε συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού, ο κίνδυνος εμφάνισης του νόσηματος στο ίδιο άτομο αυξάνεται.
Ένα οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορεί να υποδείξει την πιθανή παρουσία μεταλλάξεων σε γονίδια που είναι υπεύθυνα για τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού, όπως οι γονιδιακές μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2. Αυτές οι μεταλλάξεις αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Έχοντας γνώση για το οικογενειακό ιστορικό, είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας για αυτό κατά την επίσκεψή σας. Με βάση το οικογενειακό ιστορικό και άλλους παράγοντες, ο γιατρός σας μπορεί να αξιολογήσει τον ατομικό σας κίνδυνο και να προτείνει προληπτικά μέτρα, όπως γενετικές εξετάσεις, παρακολούθηση με συχνότερα μαστογραφίες, μαγνητική τομογραφία του μαστού ή ακόμα και προληπτική αφαίρεση των μαστών, αν είναι απαραίτητο.
Είναι σημαντικό να συνεργαστείτε με τον ογκολόγο σας ή τον γενετικό σύμβουλο για να αξιολογήσετε τον κίνδυνο και να λάβετε τις κατάλληλες προληπτικές μέθοδοι και αποφάσεις θεραπείας που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού.
Η πρόληψη του κληρονομικού καρκίνου του μαστού είναι σημαντική για όσους έχουν αυξημένο κίνδυνο λόγω οικογενειακού ιστορικού ή γενετικών παραγόντων. Αν κατανοήσετε τον κίνδυνο και λάβετε τα κατάλληλα μέτρα, μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Ορισμένες συμβουλές για την πρόληψη του κληρονομικού καρκίνου του μαστού περιλαμβάνουν:
Η ψυχολογική υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας για ασθενείς με κληρονομικό καρκίνο του μαστού. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την ψυχολογική υποστήριξη:
Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού είναι μια σοβαρή πάθηση και η έρευνα συνεχίζεται για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Ακολουθούν μερικές ανερχόμενες προσεγγίσεις που μπορούν να διερευνηθούν:
1. Θεραπεία με γονιδιοεπεμβατική τεχνολογία: Η γονιδιοεπεμβατική τεχνολογία προσφέρει τη δυνατότητα τροποποίησης του γονιδιωτικού υλικού για την επιδιόρθωση μεταλλαγών που σχετίζονται με τον καρκίνο. Η τεχνική CRISPR-Cas9, για παράδειγμα, έχει εμφανίσει δυνατότητες στην τροποποίηση του γονιδιακού υλικού και είναι υπό έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού.
2. Ανοσοθεραπεία: Η ανοσοθεραπεία είναι μια προσέγγιση που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να αναγνωρίσει και να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα. Ανερχόμενες θεραπείες, όπως οι αντισωματικές θεραπείες και οι αναστολείς της ανοσοποιητικής ανοχής, μελετώνται για την αντιμετώπιση της πάθησης.
3. Επαγωγή κυτταρικού θανάτου: Μια ανερχόμενη προσέγγιση είναι η ανάπτυξη φαρμάκων που επιδρούν στα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντας την επαγωγή του κυτταρικού θανάτου. Παραδείγματα αυτών των φαρμάκων είναι οι θεραπείες με πρωτεΐνη p53 ή οι αναστολείς της πορφυρίνης.
4. Κλινικές δοκιμές με νέες θεραπείες: Η συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές μπορεί να παρέχει πρόσβαση σε νέες και ανερχόμενες θεραπείες για τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού. Οι κλινικές δοκιμές επιτρέπουν την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας νέων φαρμάκων ή θεραπευτικών προσεγγίσεων.
5. Προληπτική χειρουργική εξάλειψη: Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, οι γυναίκες με κληρονομικό καρκίνο του μαστού μπορεί να εξεταστούν για την προληπτική αφαίρεση των μαστών τους (προφυλακτική μαστεκτομή). Αυτή η επέμβαση μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Η γενετική έρευνα στον κληρονομικό καρκίνο του μαστού συνεχίζεται ενεργά και έχει οδηγήσει σε σημαντικές εξελίξεις. Ακολουθούν μερικές από τις νέες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα:
Οι παραπάνω εξελίξεις στη γενετική έρευνα ανοίγουν νέους δρόμους για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία του κληρονομικού καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, και οι εξελίξεις αυτές μπορεί να χρειαστεί ακόμα χρόνος για να εφαρμοστούν ευρέως στην κλινική πρακτική. Συνεπώς, συνιστάται να συνεργαστείτε με τον ογκολόγο ή τον γενετικό σας σύμβουλο για τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και επιλογές θεραπείας που μπορεί να είναι κατάλληλες για εσάς.
Επικοινωνήστε με τον Μαστολόγο Dr Παπαδόπουλο Σαράντο