Τι είναι η Ψυχο-oγκολογία;

Ποια η σχέση του καρκίνου με την ψυχική υγεία;

Ο καρκίνος, η ομάδα αυτή των τόσο διαφορετικών νοσημάτων ως προς την αιτιολογία, την κλινική πορεία, τη θεραπεία και την πρόγνωση, κρατά μια παράξενη θέση στη σύγχρονη μυθολογία.

Κατά τους κοινωνικούς ανθρωπολόγους η μυθολογία αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι ο καρκίνος ως μια ασθένεια που δεν μπορεί άμεσα να γιατρευτεί και άρα εμπεριέχει τον κίνδυνο του θανάτου, εξορίζεται από την καθημερινή ζωή και περιθωριοποιείται.

Πρόσφατα, η πρόοδος στην κυτταρική και μοριακή βιολογία με την ανακάλυψη των πρωτο-ογκογονιδίων και ογκογονιδίων, η μεγάλη πρόοδος στη διαγνωστική (αξονική και μαγνητική τομογραφία, υπέρηχοι, νεοπλασματικοί δείκτες, κυτταρομετρία ροής κλπ.) και στη θεραπευτική μας δυνατότητα (ανακάλυψη νέων χημειοθεραπευτικών παραγόντων, δυνατότητα χορήγησης συνδυασμού αυτών, μεταμόσχευση μυελού των οστών κλπ), καθώς και η πρόοδος στην κατανόηση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος και της σημασίας του στη γένεση και εξέλιξη ενός καρκίνου, έχουν αυξήσει τα ποσοστά επιβίωσης σε τέτοιο σημείο που για αρκετούς τύπους καρκίνου ήταν εκατό τοις εκατό θανατηφόροι στη δεκαετία του ’60, σήμερα μπορεί να περιμένει ο ασθενής ίαση κατά 60-90 %.

Όλη αυτή η πρόοδος δεν έφερε, όπως ίσως θα αναμένονταν, διάλυση της μυθολογίας και των εσφαλμένων αντιλήψεων, συνέβαλε όμως μαζί με άλλους παράγοντες, όπως η ενσωμάτωση της ειδικότητας της ψυχιατρικής στα γενικά και αντικαρκινικά νοσοκομεία, στην ανάδυση της Ψυχο-ογκολογίας. Αυτή η υποειδικότητα, παρά το νεαρό της ηλικίας της, έχει δείξει τέτοια σημαντικά αποτελέσματα στην ψυχοσωματική και σωματοψυχική θεώρηση του καρκίνου, ώστε να επικρατεί η άποψη ότι δεν θα είναι μακριά η ημέρα που ο συνδυασμός βιολογικής και ψυχολογικής θεραπείας θα είναι ρουτίνα για όλους τους ασθενείς με καρκίνο.

Από τη βιβλιογραφία γίνεται φανερό ότι οι γυναίκες με καρκίνο μαστού είναι εξαιρετικά ευάλωτες στην ψυχική τους υγεία εξαιτίας της νόσου τους. Συγκεκριμένα, περισσότερες από το 20% των γυναικών θα αναπτύξει κάποια αγχώδη διαταραχή, ενώ αντίστοιχα το ποσοστό μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής ξεπερνά το 10%. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα ποσοστά αυτά είναι μεγαλύτερα συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό ενώ αιτιολογικά αποδίδονται στον καρκίνο τους. Δηλαδή οι ασθενείς εμφάνισαν δυσκολίες στην ψυχική τους υγεία ταυτόχρονα με την νόσο τους.

Γιατί λοιπόν μας είναι χρήσιμη η ψυχο-ογκολογία;

Εδώ τα ερευνητικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Οι ασθενείς με καρκίνο που εμφανίζουν ταυτόχρονα κατάθλιψη έχουν 2,6 περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους μέσα στους πρώτους 19 μήνες από την ανακοίνωση της διάγνωσης. Κατά συνέπεια δεν μιλούμε για μια πολυτέλεια που ενδεχόμενα θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς με καρκίνο. Δεν είναι δυνατό να φροντίσουμε πλήρως και αποτελεσματικά τον ασθενή με καρκίνο εάν δεν δoθεί βαρύτητα στην ψυχο-κοινωνική φροντίδα του ασθενούς.

Η εκτίμηση των ψυχικών αναγκών των ασθενών με καρκίνο προσεγγίζει ανθρώπινα τον ασθενή, τον αντιμετωπίζει ως σύνολο λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη ατομικότητά του.

Ειδικά όταν η ασθενής ολοκληρώσει επιτυχημένα τις θεραπείες της, τότε είναι σημαντική η συνέχεια της φροντίδας και η ψυχο-κοινωνική υποστήριξη ώστε να μπορεί να συνεχίσει τη ζωή της με χαμόγελο και ψυχική ευεξία.

Διομήδης Αντωνιάδης MD, MSc, PhD Dr.med.                                                                                                              Σαράντος Παπαδόπουλος
Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής                                                                                                                              Μαστολόγος- Ογκολόγος- Χειρουργός μαστού
Διδάκτορας Ψυχο-ογκολογίας Α.Π.Θ.                                                                                                                      Διδάκτορας Πανεπ. Ηumboldt Βερολίνου
Τηλ: 6993 944 616