Ποια είναι τα στάδια του καρκίνου του μαστού
Τι είναι τα στάδια του καρκίνου του μαστού;
Τα στάδια του καρκίνου του μαστού βασίζονται στο μέγεθος του όγκου, την επέκτασή του σε γύρω ιστούς και το αν έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Τα στάδια αυτά περιγράφονται συνήθως με αριθμούς από το 0 έως το 4, όπου το στάδιο 4 είναι το πιο προχωρημένο στάδιο του καρκίνου.
Υπάρχουν διάφορα συστήματα κατηγοριοποίησης των σταδίων του καρκίνου του μαστού, αλλά το κυριότερο είναι το σύστημα TNM (Tumor, Node, Metastasis). Αυτό το σύστημα χρησιμοποιεί τρεις παραμέτρους για να περιγράψει την εξάπλωση του καρκίνου:
- T (Tumor): Περιγράφει το μέγεθος και την εξάπλωση του καρκίνου στο μαστό.
- N (Node): Αφορά το αν έχει εξαπλωθεί ή όχι ο καρκίνος σε λεμφαδένες στο πλάι του μαστού.
- M (Metastasis): Αφορά το αν έχει εξαπλωθεί ή όχι ο καρκίνος σε άλλα μέρη του σώματος.
Συνολικά, το TNM σύστημα χρησιμοποιείται για να κατατάξει τον καρκίνο του μαστού σε 5 στάδια:
Στάδιο 0: Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί πέραν του μαστού στον οποίο εμφανίστηκε.
Στάδιο 1: Ο καρκίνος είναι μικρός και δεν έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή άλλα μέρη του σώματος.
Στάδιο 2: Ο καρκίνος μπορεί να είναι μεγαλύτερος από το στάδιο I και μπορεί να έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες, αλλά δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς ιστούς.
Στάδιο 3: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους γύρω ιστούς και συνήθως στους στηθαγγειακούς κόμβους του μαστού. Σε αυτό το στάδιο, ο καρκίνος έχει ξεπεράσει το μαστό και επεκτείνεται στους γύρω ιστούς και αγγεία. Στο στάδιο αυτό, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνήθως χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή θεραπεία με ορμονικά φάρμακα, ανάλογα με την περίπτωση.
Στάδιο 4: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, όπως στους πνεύμονες, το ήπαρ, το κόκαλο ή τον εγκέφαλο. Στο στάδιο αυτό, ο καρκίνος έχει μεταστατική διασπορά και είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνήθως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, θεραπεία με ορμονικά φάρμακα ή με στοχευμένες θεραπείες, ανάλογα με την περίπτωση. Στο στάδιο αυτό, η θεραπεία στοχεύει στον έλεγχο των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Περισσότερα για το Στάδιο 0 του καρκίνου του μαστού
Το στάδιο 0 του καρκίνου του μαστού ονομάζεται και καρκίνος in situ ή μη επεκτατικός καρκίνος, δηλαδή ένας καρκίνος που περιορίζεται στον θηλαστικό αδένα χωρίς να επεκτείνεται στο γύρω ιστό ή σε άλλα μέρη του σώματος. Στο στάδιο αυτό, ο καρκίνος είναι πολύ μικρός και δεν έχει διεισδύσει στους γύρω ιστούς, επομένως είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο καρκίνος in situ ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια των σταδίων ελέγχου μαστογραφίας και μπορεί να επιταχυνθεί η ανίχνευσή του με τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών εικόνας. Η αντιμετώπισή του συνήθως περιλαμβάνει χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου και ενδεχομένως ακολουθούμενη ακτινοθεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και την κατάσταση της ασθενούς. Η πρόγνωση για το στάδιο 0 είναι συνήθως πολύ καλή, με ποσοστά επιβίωσης που υπερβαίνουν το 90%.
Περισσότερα για το Στάδιο 1 του καρκίνου του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού στο στάδιο 1 χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μικρού όγκου στο μαστό (μέγεθος μικρότερο από 2 εκατοστά) και την απουσία μεταστάσεων σε άλλα μέρη του σώματος.
Οι κύριες εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του μαστού στο στάδιο 1 είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή/και θεραπεία με ορμονικά φάρμακα.
Τα ποσοστά επιβίωσης στο στάδιο 1 είναι πολύ υψηλά, με μέσο όρο περίπου 98% για τα πρώτα 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών επιβιώνει τουλάχιστον 5 χρόνια μετά τη διάγνωση τους.
Περισσότερα για το Στάδιο 2 του καρκίνου του μαστού
Στο στάδιο 2 του καρκίνου του μαστού, ο καρκίνος έχει αρχίσει να εξαπλώνεται στο περιβάλλον του μαστού και ενδέχεται να έχει επηρεάσει και κοντινούς λεμφαδένες. Συγκεκριμένα, μπορεί να ισχύουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Ο καρκίνος έχει μέγεθος μεταξύ 2 και 5 εκατοστών και έχει επηρεάσει τα γύρω ιστούς.
- Ενδέχεται να έχει επηρεάσει κάποιους κοντινούς λεμφαδένες στον άξονα του μαστού, αλλά όχι στους υπερκείμενους ή απομακρυσμένους λεμφαδένες.
- Δεν έχει επηρεάσει τα περιβάλλοντα ιστούς πέρα από το μαστό.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στο στάδιο 2 συνήθως περιλαμβάνει χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου, ακτινοθεραπεία και/ή χημειοθεραπεία, ανάλογα με την κατάσταση και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Το ποσοστό επιβίωσης για το στάδιο 2 κυμαίνεται από 93% έως 72%, ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι επηρεασμένων λεμφαδένων και τη χρήση επιπλέον θεραπειών.
Περισσότερα για το Στάδιο 3 του καρκίνου του μαστού
Στο στάδιο 3 του καρκίνου του μαστού, ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους γύρω αξονικούς κόμβους λεμφικού συστήματος και συχνά στο περιβάλλοντα ιστό του μαστού. Το μέγεθος του όγκου μπορεί να είναι μικρό ή μεγάλο, αλλά έχει διασπαρμένα κύτταρα καρκίνου στους γύρω ιστούς.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τον πόνο στο μαστό, την αλλαγή του μεγέθους ή του σχήματος του μαστού, την αλλαγή του χρώματος του δέρματος, την εμφάνιση κόμπων κάτω από το μαστό ή την αισθητή μείωση του μεγέθους του μαστού.
Η θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού στο στάδιο 3 μπορεί να περιλαμβάνει μια συνδυαστική προσέγγιση με τη χρήση χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας και χειρουργικής επέμβασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει πριν από τη χημειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία, για να μειωθεί το μέγεθος του όγκου και να βελτιωθεί η πιθανότητα επιβίωσης.
Περισσότερα για το Στάδιο 4 του καρκίνου του μαστού
Το στάδιο 4 του καρκίνου του μαστού είναι ο πιο προχωρημένος τύπος καρκίνου. Σε αυτό το στάδιο, ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, όπως οι πνεύμονες, οι ηπατικοί ιστοί, ο εγκέφαλος ή τα οστά.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στο στάδιο 4 είναι δυσκολότερη από ό,τι σε προηγούμενα στάδια και συνήθως περιλαμβάνει συνδυασμό διαφορετικών θεραπειών, όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, θεραπεία με ορμονικά φάρμακα ή με θεραπεία με στόχο τον αναστολέα των τυροσίνης κινασών (tyrosine kinase inhibitors).
Οι προοπτικές επιβίωσης για τον καρκίνο του μαστού στο στάδιο 4 είναι συνήθως χαμηλές, αν και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως ο τύπος του καρκίνου, οι γενετικοί παράγοντες, η ηλικία, η γενική υγεία και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Ωστόσο, οι προσδοκίες επιβίωσης είναι συνήθως στο εύρος των μερικώς μηνιαίων έως των περίπου 2 ετών.
Ποια είναι τα συμπτώματα ανά στάδιο
Τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο καρκίνος. Αν και ορισμένα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται σε όλα τα στάδια, άλλα είναι πιο συχνά συνδεδεμένα με συγκεκριμένα στάδια. Ορισμένα κοινά συμπτώματα του καρκίνου του μαστού είναι:
- Αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα του μαστού
- Κόμποι στο μαστό
- Αλλαγή στο χρώμα του μαστού ή στο δέρμα πάνω από το μαστό (π.χ. κόκκινο)
- Εμφάνιση αίματος στην περιοχή του μαστού
- Πόνος στο μαστό
- Εμφάνιση σημαδιών στο δέρμα του μαστού, όπως διατατικά και κνησμώδη δερματικά ανάγλυφα
Παρακάτω αναλύονται τα συμπτώματα ανά στάδιο του καρκίνου του μαστού
Συμπτώματα στο στάδιο 0
Στο στάδιο 0 του καρκίνου του μαστού, ο καρκίνος είναι περιορισμένος στο εσωτερικό των αδένων του μαστού και δεν έχει εξαπλωθεί σε γύρω ιστούς ή λεμφαγγεία. Συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και δεν είναι αισθητός κατά την αυτοεξέταση του μαστού ή την κλινική εξέταση.
Ο καρκίνος του μαστού συνήθως ανιχνεύεται στο στάδιο 0 κατά τη διάρκεια ενός μαστογραφήματος. Η μαστογραφία είναι μια ειδική ακτινολογική εξέταση που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση καρκίνου του μαστού σε νεαρές γυναίκες. Σε αυτό το στάδιο, ο καρκίνος είναι αρκετά μικρός και αδένες έχουν αντικατασταθεί από καρκινικά κύτταρα σε μικρό ποσοστό. Οι πιθανότητες θεραπείας στο στάδιο 0 είναι υψηλές, με ποσοστό επιβίωσης 100% για περισσότερα από 5 χρόνια μετά τη διάγνωση.
Συμπτώματα στο στάδιο 1
Στο στάδιο 1 του καρκίνου του μαστού, οι όγκοι είναι αρκετά μικροί (μέγεθος έως 2 εκατοστά) και δεν έχουν εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα ή να είναι αδύνατον να ανιχνευθούν από την ασθενή ή από το γιατρό κατά τη διάρκεια της κλινικης εξέτασης.
Ωστόσο, κάποιες γυναίκες μπορεί να αισθάνονται μικρές αλλαγές στο μαστό, όπως πόνο, ευαισθησία, κόκκινα σημάδια στο δέρμα, κλπ. Επιπλέον, μπορεί να εντοπιστεί μικρός όγκος με την αυτοεξέταση του μαστού ή κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι αλλαγές αυτές μπορεί να οφείλονται και σε άλλες παθήσεις του μαστού, οπότε η σωστή διάγνωση απαιτείται από έμπειρο γιαμαστολόγο τρό και εξετάσεις.
Γενικά, στο στάδιο 1, οι όγκοι είναι μικροί και δεν προκαλούν συχνά συμπτώματα, όμως είναι σημαντικό να ανιχνεύονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως για καλύτερα αποτελέσματα.
Συμπτώματα στο στάδιο 2
Στο στάδιο 2 του καρκίνου του μαστού, οι όγκοι είναι μεγαλύτεροι από το στάδιο 1 και έχουν αρχίσει να επεκτείνονται στα γύρω ιστούς και στα λεμφαγγεία. Ορισμένα από τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίζονται στο στάδιο 2 είναι τα εξής:
- Πιο σημαντική αύξηση του μεγέθους του όγκου από το στάδιο 1. Ο όγκος μπορεί να είναι περίπου από 2 έως 5 εκατοστά στη μεγαλύτερη διάμετρο.
- Εμφάνιση καρκινικών κόμβων στα λεμφαγγεία στο στήθος ή στην μασχάλη. Αυτοί οι κόμβοι μπορεί να αισθάνονται σαν σκληρές μπάλες και μπορούν να παρατηρηθούν από τον ασθενή ή από τον γιατρό με μια απλή εξέταση.
- Ενδεχόμενο σύστημα αποστράγγισης της περιοχής της περιοχής του όγκου ή της αντίθετης πλευράς του στήθους.
- Πόνος στο στήθος ή στη μασχάλη.
Εμφάνιση απότομων αλλαγών στο σχήμα ή στο μέγεθος του μαστού.
Συχνά δεν υπάρχουν συμπτώματα στο στάδιο 2 και ο καρκίνος μπορεί να ανιχνευθεί μόνο με μία μαστογραφία.
Συμπτώματα στο στάδιο 3
Στο στάδιο 3 του καρκίνου του μαστού, οι όγκοι είναι μεγαλύτεροι και έχουν εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες, αλλά δεν έχουν επηρεάσει άλλα μέρη του σώματος. Οι κύριες ενδείξεις του σταδίου 3 περιλαμβάνουν:
- Πρήξιμο του μαστού που μπορεί να είναι επώδυνο
- Πιθανή απώλεια βάρους
- Ερεθισμός
- Υπερβολική κόπωση και αδυναμία
- Ευαισθησία στην περιοχή του μαστού
- Αλλαγές στην επιφάνεια του δέρματος του μαστού, όπως κόκκινα σημάδια στο δέρμα, που μοιάζουν με φλεβίτιδες ή ξηροί, σκληροί κόμποι
- Απώλεια μαλλιών στο κεφάλι
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά των προηγούμενων σταδίων, αλλά είναι πιο έντονα και συνήθως διαρκούν περισσότερο. Επίσης, στο στάδιο 3, τα συμπτώματα μπορεί να αντιμετωπίζονται με δυσκολία με τη θεραπεία και την αντιμετώπιση του πόνου.
Συμπτώματα στο στάδιο 4
Στο στάδιο 4 του καρκίνου του μαστού, ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, όπως τα οστά, το ήπαρ, τους πνεύμονες και άλλα σημαντικά όργανα. Συνήθως, οι γυναίκες με στάδιο 4 καρκίνο του μαστού αντιμετωπίζουν συμπτώματα που είναι συνέπεια της εξάπλωσης του καρκίνου στα άλλα μέρη του σώματος. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αδυναμία και κόπωση
- Πόνος και δυσκολία κινητικότητας στα οστά (οστεοπόρωση)
- Πρήξιμο και πόνος στον λαιμό, τις μασχάλες ή την κοιλιά λόγω της εξάπλωσης στους λεμφαδένες
- Ανορεξία και απώλεια βάρους
- Δύσπνοια και πόνος στο στήθος λόγω της εξάπλωσης στους πνεύμονες
- Κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια (ίκτερο) λόγω της εξάπλωσης στο ήπαρ
- Δυσκολία στην κατάποση, πόνος στην κοιλιά και αποτυχία του εντέρου λόγω της εξάπλωσης στο γαστρεντερικό σύστημα.
Θεραπείες ανά στάδιο του καρκίνου του μαστού
Οι θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο διαφέρουν ανάλογα με το στάδιο της ασθένειας και τα χαρακτηριστικά του καρκίνου, όπως ο τύπος και η θέση του. Αναλυτικά:
Στάδιο 0: Σε αυτό το στάδιο, οι ειδικοί συνήθως προτείνουν χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου μαζί με μια μικρή περιοχή γύρω από αυτόν, όπως και ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία για να μειωθεί τον κίνδυνο επανεμφάνισης.
Στάδιο 1: Η προτεινόμενη θεραπεία είναι συνήθως η χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου και των γύρω λεμφαδένων, ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία και/ή χημειοθεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.
Στάδιο 2: Συνήθως απαιτείται χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου, μαζί με γύρω λεμφαδένες, και στη συνέχεια ακτινοθεραπεία και/ή χημειοθεραπεία.
Στάδια 3 & 4: Στα στάδια 3 και 4 του καρκίνου του μαστού, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι πιο επεκτατική και περιλαμβάνει συνήθως συνδυασμό πολλαπλών μεθόδων θεραπείας. Οι κύριες μέθοδοι θεραπείας για τα στάδια 3 και 4 περιλαμβάνουν:
- Χημειοθεραπεία: Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα ή να εμποδίσει την ανάπτυξή τους. Στα στάδια 3 και 4, η χημειοθεραπεία συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους θεραπείας, όπως η ακτινοθεραπεία ή η χειρουργική.
- Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Συνήθως χρησιμοποιείται μετά από χειρουργική εξαίρεση του όγκου.
- Χειρουργική: Στα στάδια 3 και 4, η χειρουργική μπορεί να περιλαμβάνει μαστεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του ολόκληρου του μαστού, ή λιγότερο εκτεταμένη χειρουργική εξαίρεση του όγκου.
