Ο ρόλος του χειρουργού μαστολόγου στην υγεία των γυναικών είναι αναντίρρητα κρίσιμος και συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση προβλημάτων του μαστού σε γυναίκες όλων των ηλικιών. Οι μαστοί αποτελούν σημαντικό μέρος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος και, συχνά, είναι αντικείμενο προβλημάτων και νόσων που απαιτούν εξειδικευμένη φροντίδα. Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε τον σημαντικό ρόλο του χειρουργού μαστολόγου σε αυτό το πλαίσιο.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς καρκίνους που επηρεάζουν τις γυναίκες παγκοσμίως. Παρά τη συνεχή πρόοδο στη διάγνωση και αντιμετώπισή του, η πρόγνωση και η αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών προσεγγίσεων παραμένουν προκλητικές. Ωστόσο, οι τελευταίες εξελίξεις στη γενετική έρευνα έχουν οδηγήσει στην ανακάλυψη προγνωστικών δεικτών που μπορούν να παράσχουν πληροφορίες για την εξέλιξη του καρκίνου του μαστού και να συμβάλουν στην προσαρμοσμένη θεραπεία.
Η σύνδεση ανάμεσα στη γενετική και τον καρκίνο του μαστού είναι ένα σημαντικό ερευνητικό πεδίο που έχει φωτίσει την κατανόηση της ασθένειας και της επιδράσεώς της στον οργανισμό. Ενώ οι ακριβείς αιτίες του καρκίνου του μαστού δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί πλήρως, η γενετική παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην επιδημιολογία, την ανάπτυξη και την πρόγνωση της νόσου.
Ένα από τα πιο ολοκληρωμένα παραδείγματα γενετικής που συνδέεται με τον καρκίνο του μαστού είναι η ύπαρξη μεταλλαγών στα γονίδια BRCA1 και BRCA2. Οι μεταλλάξεις αυτές αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε γυναίκες. Τα γονίδια BRCA1 και BRCA2 είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση της ανοσολογικής αντίδρασης και της επιδιόρθωσης του DNA. Η παρουσία μεταλλάξεων σε αυτά τα γονίδια αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, καθώς οι μεταλλαγμένες μορφές αυτών των γονιδίων δεν λειτουργούν σωστά και μπορεί να οδηγήσουν σε ακατάλληλη αντίδραση στην καρκινική ανάπτυξη και αυξημένη επιρροή των καρκινογόνων διεργασιών.
Η διατροφή έχει αποδειχθεί πως συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της καλής υγείας. Είναι ενδεικτικό πως οι γυναίκες που προσέχουν τι βάζουν στο πιάτο τους μετά την κλιμακτήριο αντιμετωπίζουν μειωμένο κίνδυνο να διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού. Αρκεί, όπως δείχνει νέα έρευνα, στην οποία συμμετείχαν δεκάδες χιλιάδες γυναίκες, να επιλέγουν τις σωστές τροφές.
Ποιες είναι αυτές; Τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, καθώς σε αυτά απέδωσαν οι επιστήμονες τη μείωση του κινδύνου – που σημειωτέον υπολογίστηκε κατά 14% κατά μέσον όρο.
Παρ’ όλα αυτά, η ερευνητική ομάδα έκανε ένα βήμα παραπέρα δημιουργώντας μία λίστα με εκείνα τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης τα οποία είναι πιο ωφέλιμα. Πιο συγκεκριμένα, την προστασία αυτή αποκόμιζαν μόνο όσες είχαν υψηλά στις καθημερινές προτιμήσεις τους τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά, τους ξηρούς καρπούς, τα όσπρια και τα φυτικά έλαια. Επίσης, στην ίδια λίστα συμπεριλαμβάνονται το τσάι και ο καφές – χωρίς όμως ζάχαρη.
Είναι σημαντικό, δε, να υπογραμμιστεί πως οι σωστές διατροφικές επιλογές τους λειτουργούσαν ως ασπίδα προστασίας παρότι κατανάλωναν περιστασιακά κόκκινο κρέας και πουλερικά.
Αντιθέτως, οι συνομήλικές τους των οποίων η διατροφή ήταν κατά βάση ανθυγιεινή, παρότι περιείχε πολλά φυτικής προέλευσης τρόφιμα, δεν απολάμβαναν τα ίδια οφέλη όπως φάνηκε από τα δεδομένα της ίδιας μελέτης. Τέτοιου είδους διατροφή ήταν αυτή στην οποία πρωταγωνιστούσαν οι φρουτοχυμοί με προσθήκη ζάχαρης, τα επεξεργασμένα δημητριακά (π.χ. λευκά μακαρόνια, λευκά δημητριακά πρωινού κ.λπ.), οι πατάτες, τα ροφήματα με ζάχαρη αλλά και οι γλυκές απολαύσεις. Μάλιστα, όσες είχαν υιοθετήσει κακές διατροφές συνήθειες διέτρεχαν κατά 20% μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού.
Η μελέτη ξεκίνησε το 1993. Τότε οι γυναίκες που εντάχθηκαν σε αυτή συμπλήρωσαν ένα αναλυτικό ερωτηματολόγιο διατροφής, διαδικασία που επανέλαβαν και το 2005. Έπειτα και με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, ταξινομήθηκαν σε κατηγορίες αναλόγως με την κατανάλωση ζωικών προϊόντων και σε υποκατηγορίες αναλόγως με την κατανάλωση φυτικών. Η ταξινόμηση έγινε με βάση 18 διαφορετικές κατηγορίες τροφίμων.
Η μέση ηλικία των γυναικών κατά την έναρξη της μελέτης ήταν τα 21 χρόνια, με τους ερευνητές να τις παρακολουθούν επί 21 χρόνια. Στο μεσοδιάστημα, οι 3.968 από αυτές εκδήλωσαν καρκίνο του μαστού.
Από την ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι η διατροφή συσχετιζόταν ισχυρά με τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου. Τονίζουν, δε, ότι η μείωση του κινδύνου κατά 14% είναι πολύ σημαντική, δεδομένου πως κάθε γυναίκα ανά τον κόσμο έχει μία στις οκτώ πιθανότητες να εκδηλώσει τον συγκεκριμένο καρκίνο.
Είναι σημαντικό πάντως να υπογραμμιστεί πως τα συμπεράσματα της νέας αυτής μελέτης παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής (Nutrition 2022). Συνεπώς τα ευρήματα θεωρούνται προκαταρκτικά ώσπου να δημοσιευθούν σε επιστημονική επιθεώρηση έπειτα από αξιολόγηση από ομάδα ανεξάρτητων ειδικών.
Σε κάθε περίπτωση, τα ευρήματα της μελέτης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι εσφαλμένη η αντίληψη πως ένα διαιτολόγιο που δεν περιέχει πολλά κρέατα – πόσο μάλλον επεξεργασμένα – είναι υγιεινό, όπως υπογράμμισε στο ίδιο συνέδριο η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Sanam Shah, υποψήφια διδάκτωρ Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris-Saclay, στη Γαλλία.
«Δεν είναι εξίσου υγιεινά όλα τα διαιτολόγια που βασίζονται σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα» δήλωσε. «Πολλοί νομίζουν ότι αν κόψουν το κρέας και τα προϊόντα του τρέφονται υγιεινά, αλλά αυτό δεν ισχύει. Έχει σημασία τι είδους φυτικά τρόφιμα καταναλώνει κάποιος».
Όπως πάντως διευκρίνισε, καμία από τις γυναίκες που συμμετείχαν στη μελέτη δεν είχε αποκλείσει εντελώς το κρέας από τη διατροφή της. Επιπλέον, καμία δεν ήταν χορτοφάγος, συνεπώς έτρωγαν και γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια και αβγά.
Το ερώτημα εντούτοις που γεννάται είναι πώς η πλούσια σε υγιεινά φυτικά τρόφιμα διατροφή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Η απάντηση όμως παραμένει άγνωστη, καθώς δεν έχει ακόμη αποκωδικοποιηθεί ο ακριβής μηχανισμός. Η Dr. Shah πάντως εκτιμά ότι το κλειδί πιθανώς είναι οι φυτικές ίνες, οι οποίες ασκούν αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση.
